รู้หรือไม่ ทำไม “ปัสสาวะ” ถึงเป็นสีเหลือง

ทำไม ปัสสาวะถึงเป็นสีเหลืองเรามักจะได้รับคำแนะนำจากแพทย์ ให้คอยสังเกตสีปัสสาวะของตนเอง เพราะหากเราเริ่มปัสสาวะเป็นสีอื่น นอกจากสีเหลืองทองตามธรรมชาติ นั่นคือสัญญาณบอกว่ามีความผิดปกติเกิดขึ้นกับร่างกาย ซึ่งอาจจะเป็นโรคภัยร้ายแรงก็เป็นได้ ทำไม ปัสสาวะถึงเป็นสีเหลือง ทีมนักชีววิทยาระดับโมเลกุลจากมหาวิทยาลัยแมริแลนด์ และจากสถาบันสุขภาพแห่งชาติ (NIH) ของสหรัฐฯ ได้ตีพิมพ์ผลการค้นพบล่าสุดว่าด้วยต้นตอของสีเหลืองในปัสสาวะ ลงเผยแพร่ในวารสาร Nature Microbiology ฉบับวันที่ 3 ม.ค. ที่ผ่านมา โดยชี้ว่าเอนไซม์ “บิลิรูบิน รีดักเทส” (bilirubin reductase) ซึ่งแบคทีเรียในลำไส้ผลิตขึ้น คือสาเหตุแท้จริงที่ทำให้ปัสสาวะมีสีเหลืองทองอย่างที่คุ้นเคยกัน

ก่อนหน้านี้นักวิทยาศาสตร์ทราบเพียงว่า สีเหลืองของปัสสาวะเกิดจากกระบวนการขจัดเซลล์เม็ดเลือดแดงที่หมดอายุ ซึ่งเป็นวงจรที่จะเกิดขึ้นทุก 120 วัน โดยเซลล์เม็ดเลือดแดงจะถูกทำลายในตับ ทำให้เกิดสารสีส้มสดใสชื่อว่า “บิลิรูบิน” (bilirubin) ซึ่งตับจะขับออกไปสู่ลำไส้  จากนั้นเหล่าแบคทีเรียที่เป็นส่วนหนึ่งของระบบจุลชีวนิเวศ หรือ “ไมโครไบโอม” ของลำไส้ (gut microbiome) จะเปลี่ยนมันให้เป็นสารไร้สีชื่อว่า “ยูโรบิลิโนเจน” (urobilinogen) ซึ่งต่อมาจะเสื่อมสภาพลงจนกลายเป็นสาร “ยูโรบิลิน” (urobilin) ซึ่งก็คือเม็ดสีที่ทำให้ปัสสาวะมีสีเหลืองในที่สุด

อย่างไรก็ตามนักวิทยาศาสตร์ยังไม่ทราบชัดว่า เอนไซม์ตัวไหนจากแบคทีเรียชนิดใดกันแน่ ที่เปลี่ยนบิลิรูบินให้เป็นยูโรบิลิโนเจน เนื่องจากสมัยก่อนเทคโนโลยีการถอดรหัสพันธุกรรมยังไม่แพร่หลายเหมือนในปัจจุบันนี้ ทำให้ยากที่จะทราบได้ว่า มีแบคทีเรียสายพันธุ์ใดบ้างที่เข้ามาเกี่ยวข้องกับกระบวนการข้างต้น

ผลปรากฏว่า ทีมผู้วิจัยค้นพบยีนหรือหน่วยพันธุกรรมของแบคทีเรีย ซึ่งมีหน้าที่ควบคุมการสร้างเอนไซม์ บิลิรูบิน รีดักเทส อันเป็นสาเหตุที่ทำให้ปัสสาวะมีสีเหลืองโดยเฉพาะ ซึ่งเอนไซม์ดังกล่าวผลิตขึ้นโดยแบคทีเรียในตระกูล “เฟอร์มิคิวเทส” (Firmicutes) ซึ่งมีอยู่เป็นปริมาณมากและหนาแน่นยิ่งกว่าแบคทีเรียกลุ่มอื่นในลำไส้ของมนุษย์

ทีมผู้วิจัยยังตรวจสอบสภาพของจุลชีวนิเวศในลำไส้ กับผู้ใหญ่ที่มีสุขภาพดี 1,801 คน ซึ่งพบว่า 99.9% ของคนกลุ่มนี้ มียีนของแบคทีเรียที่สร้างเอนไซม์บิลิรูบิน รีดักเทส ในร่างกาย ขณะที่แค่ 68% ของผู้ป่วยโรคลำไส้อักเสบเรื้อรังหรือไอบีดี (IBD) มียีนดังกล่าว และเพียง 40% ของทารกที่มีความเสี่ยงสูงต่อภาวะดีซ่าน มียีนที่ทำให้ปัสสาวะเหลือง ทีมผู้วิจัยระบุว่า พวกเขายังต้องศึกษาเพิ่มเติมอีก เพื่อให้ทราบอย่างชัดเจนถึงความสัมพันธ์เกี่ยวข้อง ระหว่างการขาดแบคทีเรียตัวสร้างเอนไซม์ที่ทำให้ปัสสาวะเหลืองกับการเกิดโรคภัยต่าง ๆ เพื่อพัฒนารักษาที่ดีขึ้นต่อไป

ที่มา:BBC NEWS ไทย

Admin: น้ำ